دژ لمبسر

دژ لمبسر، بزرگترین دژ الموت

با گذشتن از رازمیان بعد از سه کیلومتر به یکی از بزرگترین و مهمترین دژهای منطقه الموت میرسیم .دژ لمسر . نام دژ به معنای قله و بلندی صاف و هموار است. 

قلعه تاریخی لمبسر همانند سایر قلعه های اسماعیلی محل امن و گریزگاه فدائیان اسماعیلی بوده. به همین دلیل این قلعه یکی از مهمترین پایگاههای اسماعیلیان پس از دژ الموت بود. تاریخ ساخت دژ لمسر به طور دقیق و مکتوب مشخص نیست. تنها نشانه هایی که می توان از زمان ساخت قلعه لمبسر یافت استحکامات کار شده است که نشان دهنده دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی می باشد. در سال ۴۸۹ هجري توسط كيا بزرگ اميد تصرف شده و خود او به فرماندهی دژ برگزیده شد که تا مرگ حسن صباح و انتخاب بزرگ امید به فرماندهی اسماعیلیان ادامه داشت. این دژ سالهت بعد از سقوط دژ الموت به دست مهاجمان و تسلیم فرمانده اسماعیلیان فتح نشد. در مورد شکست اسماعیلیان و پایان حکومت آن‌ها، برخی کارشناسان بر این باورند که میکروب وبا وارد آب این قلعه شده و مدافعین این قلعه دچار مرض وبا و مرگ شدند. به این ترتیب هلاکوخان توانست این قلعه را فتح کند.

برای ساخت دژ تاریخی لمبسر از مصالحی استفاده شده است که در منطقه وجود داشته است. سنگ هایی که با ملات ساروج در کنار هم قرار گرفته اند.. در برخی از قسمت ها نیز از ساروج یکپارچه که مخلوطی از سنگ آهک و خاکستر استفاده شده است. دلیل این کار مقاوم سازی و مستحکم سازی و غیر قابل نفوذ بودن دژ لمسر (قلعه لمسر) بوده است.

دژ لمسر (قلعه لمسر) ۴۸۰ متر طول و ۱۹۰ متز عرض دارد. دیوارهای آن دولایه بوده و حدود ۱۰ متر است. در بخش شمالی قلعه دیوارهایی به قطر ۱۲۰ سانتیمتر وجود دارد. احتمال داده می شود این  مکان جایگاه فرمانروایی قلعه بوده است.

دیوارهای دژ لمسر (قلعه لمسر) دولایه ساخته شده است. باروی غربی و برج های آن نسبت به باروی شرقی استحکام زیادی ندارند. دلیل این موضوع وضعیت طبیعی اطراف قلعه می باشد. پرتگاههای عمیق این سمت بهترین بارو و حصار دفاعی محسوب می شد.  در سمت شرقی بر سر هر تیزی و پیش آمدگی کوه، برجی ساخته شده. گفتنی است فاصله های این دو برج از یکدیگر حدود 100 متر است.

در قسمت شرقی قلعه لمبسر بارویی بلند به ارتفاع ۱۰ متر ساخته شده است.به نظر می رسد این بخش از برج لمبسر محل دیده بانی محافظان بوده است. چون از این قسمت دید وسیعی به منطقه داشته و از فراز آن بر مهاجمین تسلط داشته اند. امروزه سالمترین قسمت دژ لمسر  این بخش از قلعه می باشد. این بخش از قلعه مشرف بر رود جاری کنار آن است. سه باروی کوتاهتر در این قسمت ساخته شده. دلیل کوتاهی این باروها وضعیت نفوذ ناپذیری طبیعی می باشد.

 دروازه جنوبی قلعه که کف آن حدود ۱۵۰ متر پایین تر از دورازه های شمالی قرار گرفته است. سالمتر باقی مانده است. این دروازه شامل دو در پشت سر یکدیگر است. اختلاف سطحی این دروازه ها حدود ۶ متر است. پس از این درب راه قلعه لمبسر پیچ می خورد و به درب دوم منتهی می شود. اتاق نگهبانان در کنار این درب قرار دارد. دیوارها و طاق این دو ورودی از سنگ تراشیده شده مکعبی ساخته شده است.

در زاویه جنوب شرقی ۱۲ اتاق باریک وجود دارد که رو به مشرق ساخته شده است. در عرض اتاق ها درب هایی وجود داشته که به راهروها باز میشدند. اثراتی از هلال شکسته طاق درگاهها که از سنگ تراشیده و ساخته شده اند هنوز به چشم می خورد.هر اتاق ۷/۵ متر در ۹/۱ متر می باشد و پنجره های کوچکی دارد. دیوارهای اتاق ها ۲/۱ متر قطر دارند.این دیوارها از قطعات عظیم سنگ های تراشیده ساخته شده اند.

کف اصلی قلعه با زمانی که قلعه و بناهای آن پر بار بوده اند فرقی نکرده است.غیر از بناهایی که شرح داده شدند اتاق های دیگری با طاق های ضربی در داخل باروی دژ لمسر (قلعه لمسر) دیده می شود.که نیمی از آنها در زیر سنگ و نیمی در زیر خاک قرار دارند.گفتنی است مجرای فاضلاب قلعه هنوز باقی است.این مجرای فاضلاب با کف قلعه در یک سطح است.

یکی از فنی ترین قسمت های کار شده قلعه تاریخی لمبسر.سیستم آبرسانی و ذخیره آب آب باران و انبار غلات است. وجود آب انبار و انبار غلات باعث می شد که ساکنان دژ لمسر (قلعه لمسر) با وجود محاصره طولانی توسط مهاجمین تا مدت ها به زندگی خود ادامه دهند. و از نظر آب و غذا در مضیقه نباشند. آب مورد نیاز ساکنان از طریق آب رویی که از شمال دژ لمبسر وارد می شد تامین می شده. این آبرو از رودخانه نینه رود منشعب می شده و آب را در آب انبار های دژ ذخیره می کردند. این مخزن یا آب انبار در دل سنگ و کوه به شکل مکعب مستطیل به طول ۸/۵ متر و به عمق و عرض ۹/۱ کنده و ساخته شده بودند. مسیر این آب رو امروزه به جای مانده و قابل تشخیص است.

در پایین دیوار شرقی دژ لمبسر جایی که آب انبارهای خارج قلعه در سنگ کنده شده اند فضایی سرپوشیده در ارتفاع ۱۹ متری وجود دارد که با پله هایی ناهموار به لب رودخانه منتهی می شود. این فضای سرپوشیده در حال حاضر از خاک و سنگ پوشیده شده است.

در حال حاضر ۲۵۵ پلّه را پشت سر می گذاریم تا به خرابه های قلعه می رسیم.بهترین زمان بازدید از دژ تاریخی لمبسر فصل بهار و اوایل تابستان است. عید نوروز نیز یکی از بهترین زمان های بازدید و گردش در این منطقه تاریخی و زیباست